Η συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης θεμελιώθηκε το 1976 από δωρεές Ελλήνων καλλιτεχνών που ανταποκρίθηκαν στην πρωτοβουλία του Ντίνου Κατσαφάνα, πρώτου εκλεγμένου δημάρχου της μεταπολίτευσης στη Νίκαια, με σκοπό την πολιτισμική ανάπτυξη της πόλης. Σημαντικοί ώριμοι καλλιτέχνες, καθώς και νεότεροι ζωγράφοι και χαράκτες, δώρισαν ελαιογραφίες, συνθέσεις σε ελαφρά ύλη και χαρακτικά, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί ένας υπολογίσιμος αριθμός εικαστικών έργων στη νεοσύστατη δημοτική συλλογή. Η συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, σχέδια, χαρακτικά και κατασκευές που καλύπτουν την περίοδο από το μεσοπόλεμο έως σήμερα. Ένας σημαντικός αριθμός από αυτά έχει παραχθεί στις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70, ενώ στο σύνολο των έργων κυριαρχούν οι αναπαραστατικές τάσεις. 

Στη Δημοτική Πινακοθήκη γίνονται ομαδικές/ατομικές εκθέσεις οργανωμένες ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Παράλληλα, στους Κύκλους Ιστορίας της Τέχνης πραγματοποιούνται διαλέξεις με τη μορφή ανοιχτών μαθημάτων αναδεικνύουν όψεις της δυτικής καλλιτεχνικής παράδοσης και της νεοελληνικής τέχνης. Η θεματική των κύκλων εκτείνεται κατά κανόνα από την Αναγέννηση μέχρι τις σύγχρονες εικαστικές αναζητήσεις, ενώ έκτακτα προσεγγίζεται η τέχνη παλαιότερων εποχών. Οι παρουσιάσεις συνοδεύονται από ψηφιακή προβολή, σχολιασμό πηγών, βιβλιογραφική ενημέρωση και, στις περισσότερες περιπτώσεις, από συνοπτικές σημειώσεις.